سخن مردم: زنان دشتستانی همواره شجاعانه هم دوش مردان خود در صحنه‌ها حضور داشته‌اند که در اوج خود «حماسه لرده» را می‌توان به عنوان یک الگو به زنان ایران، معرفی کرد.
به گزارش سخن مردم: دکتر حبیب قاسمی، نویسنده، شاعر، مورخ و مدیرکانون بسیج رسانه شهرستان دشتستان، در سالروز حماسه زنان لرده، مقاله‌ای تنظیم نمود که به شرح ذیل است؛
شهرستان دشتستان دارای تاریخی کهن و سابقه‌ای درخشان در عرصه مقاومت و مبارزات ضد استعماری و استکبار ستیزی و دروازه ورود ایران از جنوب و مسیرارتباطی خلیج فارس با مرکز کشور از زمان‌های دور بوده که در طول تاریخ بار‌ها مورد طمع بیگانگان قرار گرفته است.
درچهار نوبت نیرو‌های خبیث و استعمارگر انگلیس به ایران عزیز حمله ور شده‌اند و هر بار با ایستادگی ومقاومت دلیرانه مردمان این دیارسرافراز رو‌به‌رو گردیده و شکست خورده‌اند، که این از افتخارات بزرگ تاریخ ایران است.
یکی از درخشان‌ترین فراز‌های تاریخ سراسر افتخار دشتستان، حماسه مقاومت «مبارزان لرده» و نقش پررنگ «شیرزنان» این دیار قهرمان پرور است که با ایمانی راسخ و غیرتی مثال زدنی در آبان ماه سال۱۲۹۷هجری شمسی در برابر هجوم وحشیانه یگان تا بن دندان مسلح انگلیس، با آن همه تجهیزات و ادوات جنگی ایستادند تا ضمن شکست مفتضحانه آنان، منطقه نبرد را به کشتارگاه و گورستان استعمار پیرمبدل سازند و ایران عزیز سربلند ماند.
«لرده» نام روستایی کوهستانی در دهستان گیسکان از توابع بخش ارم شهرستان دشتستان است که درشمال شرقی شهر برازجان واقع گردیده و رشادت و دلاوری در وجود مردمان سخت کوش و شجاعش از دیرباز در حافظه تاریخ ثبت و به یادگار مانده است.
پس از شهادت رئیس علی دلواری، نبرد سختی سر بست چغادک، بین مجاهدان دشتستانی و نیرو‌های استعمارگر رقم خورد. اجنبی‌ها با هدف عبور از این دیار و رسیدن به مرکز کشور و از سویی دستگیری میرزامحمد خان غضنفرالسلطنه، والی وقت برازجان به سمت این منطقه حرکت کردند.
میرزا محمد به همراه تنی چند از مجاهدین ویارانش با هدف تسلط و اشرافیت بر منطقه، با ترفندی به سمت مناطق کوهستانی گیسکان ولرده حرکت کردند تا پس از تجدید قوا، به نبرد با متجاوزین پردازند. اهالی روستا به او پناه دادند و با خونگرمی از وی استقبال نمودند و با شجاعت، همدلی و روحیه‌ای مثال زدنی برای حفظ میهن و دفاع از سرزمین مقابل هجوم انگلیسی‌ها ایستادند و جانانه مقاومت کردند.
طبق نقل قول‌ها و نوشته‌ها در این نبرد،۶ زن و۶ مرد لرده ایِ در ارتفاعات کوهستان موضع گرفتند. زنان با کل کشیدن و سرو صدا ضمن هراس انداختن در دل دشمن، باعث شده بودند که انگلیسی‌ها فکر کنند با سپاه بزرگی در حال جنگ هستند.
در روز دوم درگیری، مبارزان لرده با سلاح‌هایی که از کشته‌های انگلیسی‌ها غنیمت گرفته بودند، برعلیه آنان استفاده میکردند.
زنان لرده ضمن پشتیبانی ورساندن مهمات به مردان مبارز، خودشان نیزاسلحه به دست به سمت انگلیسی‌ها شلیک میکردند به نحوی که از تمام نقاط کوه صدای ناله تفنگ و نهیب مبارزان لرده‌ای فضا را برای دشمن ترسناک کرده بود.
به گواه تاریخ، سربازان انگلیسی با بجا گذاشتن حدود۳۰۰کشته و ده‌ها مجروح، پا به فرار گذاشتند و از مسیردریا از ایران خارج شدند. فرمانده یگان دشمن برای اینکه شکست خفت بارشان را پوشش دهد، علت را گم کردن راه عنوان نمود، در حالی که این طور نبوده و دلاور مردان و شیرزنان لرده‌ای با حماسه بی نظیری که آفریدند، تلفات قابل توجهی را متوجه قوای اشغالگر انگلیسی نمودند.
زنان دشتستانی همواره شجاعانه هم دوش مردان خود در صحنه‌ها حضور داشته‌اند که در اوج خود «حماسه لرده» را می‌توان به عنوان یک الگو به زنان ایران، معرفی کرد.
«حماسه زنان لرده» بزرگ‌ترین حماسه ضد استعماری جنوب کشور و نماد ایمان، شجاعت و هویت زن مسلمان ایرانی است که باید برای همیشه در تاریخ این سرزمین زنده بماند. امروز نیز زنان و دختران با بصیرت ایرانی با الگو گیری از زنان حماسه آفرین لرده، میتوانند در مسیراعتلاء مقاومت و دفاع از کشور عزیزمان موفق باشند.
امید است در آینده شاهد ساخت فیلم و نوشتن کتاب و هرگونه آثار هنری درباره زنان حماسه ساز لرده باشیم. ان شاءالله
حکایت کنم بهر مردان پاک
ز تاریخ و فرهنگ این آب و خاک
که یکصد گذشته از آن سال ها
نبرد زنان پر آوازها
زلرده سخن گفته اند بی شمار
سخن های زیبا ز بیش از هزار
بیامد سپاه آن نابکار
زشهرت بود روبه پر مکار
بیامد زلرده کند کارزار
ندانست اینجا ندارد قرار
ز مردان جنگی بر آمد خروش
که بر قلب دشمن برآرند جوش
چو مردان یکایک به میدان شدند
به سنگر گرفتن ، پیمان شدند
زبرنو خروش آمد از گیسکان
مکانی پر آوازه اندر جهان
تصور نمود دشمن نابکار
که پیروز گشته در آن کارزار
زنان لرده ای چو برق آسمان
ببستند تیر وقطار از نهان
خروشان و آماده باره سوار
شدند حمله ور لرده شد پر شرار
شکست خسان چون هویدا بگشت
درآن منطقه به نزدیک دشت
سه صد کشته دادند روباه پیر
زدست شجاع زنان دلیر
فراری شدند از یمین و یسار
گریزان به دریا نهادند بار
سلام ای زنان دلیر و شجاع
زلرده بود نامتان افتخار
دکتر حبیب قاسمی
نویسنده، شاعر، مورخ و مدیر کانون بسیج رسانه شهرستان دشتستان
